ความหมายของเทคโนโลยีและนวัตกรรมการศึกษา
ความหมายของเทคโนโลยี
คำว่า เทคโนโลยี มีนักการศึกษาหลายท่านได้ให้ความหมายไว้ดังนี้
ชาร์ลส์ เอฟ. โฮบาน (Charles F. Hoban 1965 : 124) ได้กล่าวถึงเทคโนโลยีว่า มิใช่คน
หรือเครื่องจักร
แต่เป็นการจัดระเบียบอันมีบูรณาการและความสลับซับซ้อนของความคิด
คาร์เตอร์ วี กู๊ด (Carter
V. Good 1973 : 592) ได้ให้ความหมายของคำว่าเทคโนโลย
ีในพจนานุกรมการศึกษาว่า เทคโนโลยี หมายถึง
การนำเอาวิทยาศาสตร์ประยุกต์มาใช้ในวงการศึกษาต่าง ๆ หรือ
มาใช้ในงานสาขาต่าง ๆ ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงที่ดีขึ้น
เอคการ์ เดล (Edgar Dale 1957 : 610) ได้ให้ความหมายของเทคโนโลยีไว้ในหนังสือ
Audio - Visual Method in Teaching ว่า
เทคโนโลยีไม่ใช่เครื่องมือแต่เป็นแผนการวิธีการทำงาน
อย่างมีระบบ
ชัยยงค์ พรหมวงศ์ (2520 : 35) ได้เขียนไว้ในหนังสือมิติที่
3 ว่า ตามรูปศัพท์ภาษาอังกฤษ
เทคโนโลยี หมายถึง ศาสตร์ที่ว่าด้วยวิธีการ
ซึ่งอยู่ในรูปของการจัดระบบงานด้วยองค์ 3 คือ
1.
ข้อมูลที่ใส่เข้าไป ได้แก่ การกำหนดปัญหา
วัตถุประสงค์รวบรวมข้อมูลที่เกี่ยวข้อง
2.
กระบวนการ ได้แก่ การลงมือแก้ปัญหา แจกแจงวิเคราะห์ข้อมูล
เพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์
3.
ผลลัพธ์ คือ ผลที่ได้จากการแก้ปัญหาและทำการประเมินผล
ดังนั้น "เทคโนโลยี" หมายถึง การนำเอาขบวนการ วิธีการ
และแนวความคิดใหม่ๆ มาใช้หรือ
ประยุกต์ใช้อย่างมีระบบ เพื่อให้การดำเนินงาน
เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ
การขยายตัวทางวิทยาการทำให้เทคโนโลยี ถูกนำมาใช้ในงานสาขาต่าง ๆ
เช่น
-
เทคโนโลยีทางการค้า (Commercial Technology)
-
เทคโนโลยีทางวิศวกรรม (Engineering Technology)
-
เทคโนโลยีทางการตลาดสังคม (Social Marketing
Technology)
-
เทคโนโลยีทางการศึกษา (Educational Technology)
ความหมายของนวัตกรรม
นวัตกรรม หมายถึง ความคิดและการกระทำใหม่ ๆ ที่นำมาใช้ในการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงการดำเนินงาน
ให้มีประสิทธิภาพสูงขึ้น
นวัตกรรมทางการศึกษา หมายถึง
ความคิดและวิธีการใหม่ ๆ ที่ส่งเสริมให้กระบวนการศึกษา
มีประสิทธิภาพสูงขึ้น เช่น การสอนแบบโปรแกรม (Program
Instruction) เครื่องช่วยสอน (Teaching Machine)
ข้อสังเกตเกี่ยวกับสิ่งที่ถือว่าเป็นนวัตกรรม
1.
เป็นความคิดและการกระทำใหม่ทั้งหมดหรือปรับปรุงดัดแปลงจากที่เคยมีมาก่อนแล้ว
2.
ความคิดหรือการกระทำนั้นมีการพิสูจน์ด้วยการวิจัยและช่วยให้การทำงานมีประสิทธิภาพสูงขึ้น
3.
มีการนำวิธีระบบมาใช้อย่างชัดเจน โดยพิจารณาองค์ประกอบทั้ง 3 ส่วน คือ
ข้อมูลที่ใส่เข้าไป กระบวนการ และผลลัพธ์
4.
ยังไม่เป็นส่วนหนึ่งของระบบงานปัจจุบัน
ความหมายของเทคโนโลยีการศึกษา
เทคโนโลยีการศึกษา หมายถึง การนำเอาความรู้ แนวคิด กระบวนการ
และผลผลิตทางวิทยาศาสตร์
มาใช้ร่วมกันอย่างมีระบบ เพื่อแก้ปัญหาและพัฒนาการศึกษาให้ก้าวหน้าอย่างมีประสิทธิภาพ
ระดับของเทคโนโลยีทางการศึกษา
การนำเอาเทคโนโลยีมาใช้ในการศึกษา
ต้องอาศัยหลักจิตวิทยาเป็นพื้นฐานสำคัญ
เทคโนโลยีทางการศึกษาแบ่งออกได้ 3 ระดับ ได้แก่
1.
ระดับอุปกรณ์การสอน เป็นการใช้เทคโนโลยีในระดับเครื่องช่วยการสอนของครู
(Teacher's Aid)
เป็นการเร้าความสนใจของนักเรียน การใช้เทคโนโลยีระดับนี้
จะต้องควบคู่ไปกับการสอนของครูตลอดเวลา
2.
ระดับวิธีสอน เป็นการใช้เทคโนโลยีแทนการสอนของครูด้วยตนเอง
โดยผู้สอนไม่จำเป็นต้องอยู่ในสถานที่
แห่งเดียวกับผู้สอนเสมอไป การใช้เทคโนโลยีระดับนี้บทบาทของครูต่อหน้าผู้เรียนลดลง
ข้อดีในแง่การจัดกิจกรรม
การใช้เครื่องมือ ข้อเสีย คือ
ไม่มีความผูกพันระหว่างครูกับผู้เรียน
3.
ระดับการจัดระบบการเรียนการสอน เป็นการใช้เทคโนโลยีการศึกษาระดับกว้าง
สามารถจัดระบบการศึกษา
ตอบสนองผู้เรียนได้จำนวนมาก
เทคโนโลยีระดับนี้มีองค์ประกอบที่สำคัญ เช่น งานบริหารการศึกษา งานพัฒนาการศึกษา
สื่อการศึกษา เป็นต้น
บทบาทของเทคโนโลยีและนวัตกรรมการศึกษากับการจัดการเรียนการสอน
1. ช่วยให้ผู้เรียนเรียนได้กว้างขวางมากขึ้น
ได้เห็นหรือได้สัมผัสกับสิ่งที่เรียนและผู้สอนมีเวลาแก่ผู้เรียนมากขึ้น
2. สามารถสนองเรื่องความแตกต่างระหว่างบุคคล
3. ให้การจัดการศึกษาดีขึ้น มีการค้นคว้า วิจัย ทดลอง
ค้นพบวิธีการใหม่ ๆ
4. มีบทบาทสำคัญต่อการพัฒนาสื่อการสอน
ให้มีคุณค่าและสะดวกต่อการใช้มากขึ้น
5. ทำให้การเรียนรู้ไม่เน้นเฉพาะด้านความรู้เพียงอย่างเดียว
แต่เน้นด้านทัศนะ หรือเจตคติและทักษะแก่ผู้เรียนด้วย
6. ช่วยเพิ่มโอกาสทางการศึกษาของผู้เรียนให้มากขึ้น เช่น การจัดการศึกษานอกระบบ
การจัดการศึกษาพิเศษ
สาเหตุที่นำเอาเทคโนโลยีและนวัตกรรมมาใช้ในทางการศึกษา
กระบวนการให้การศึกษาปัจจุบันได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงต่าง
ๆ พอสรุปได้ 3 ประการ คือ
1.
การเพิ่มจำนวนประชากร
เป็นสาเหตุที่สำคัญที่ก่อให้เกิดปัญหาต่าง ๆ เช่น
การขาดแคลนอาหาร ที่อยู่อาศัย สถานที่เรียน ครู
สื่อการสอน เป็นต้น ทำให้การจัดการศึกษาไม่ทั่วถึง
นักการศึกษาได้เสนอแนวทางในการใช้นวัตกรรมและเทคโนโลยี
เช่น โทรทัศน์การสอน (Instructional T.V.) ชุดการสอน (Instruction Package) เป็นต้น
2.
การเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและสังคม
เป็นปัญหาที่ต่อเนื่องจากการเพิ่มประชากรโดยตรง
ทำให้สภาพเศรษฐกิจและสังคมเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว
การต่อสู้ดิ้นรน การแข่งขันสูงขึ้น
การศึกษาจำเป็นต้องได้รับการปรับปรุงและเปลี่ยนแปลงให้ทันกับเหตุการณ์อยู่เสมอ
3.
ความก้าวหน้าทางด้านวิทยาการใหม่ ๆ
การศึกษาค้นคว้าเพื่อหาวิธีแก้ปัญหาที่เป็นผลกระทบมาจากการเปลี่ยนแปลงด้านเศรษฐกิจและสังคม
ทำให้พบวิทยากรใหม่ ๆ
ด้านการศึกษาจำเป็นต้องได้รับการปรับปรุงหลักสูตร เนื้อหา และวิธีการสอน
เพื่อให้ทันกับเครื่องมือ
และวิธีการที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว
