Pre-test: Data Visualization

Histogram

Distribution of Online Order Value

ด้านล่างคือ histogram ของ มูลค่าการสั่งซื้อ (บาท) ต่อออเดอร์
จากลูกค้า 800 ออเดอร์ในร้านค้าออนไลน์แห่งหนึ่ง

จากกราฟนี้ เราจะฝึกตีความ เชิงธุรกิจ ว่า histogram บอกอะไรเราได้บ้าง

ข้อที่ 1

จาก histogram เห็นได้ว่าจำนวนออเดอร์ส่วนใหญ่อยู่ในช่วงมูลค่าประมาณเท่าใด?

ต่ำกว่า 300 บาท ประมาณ 300–500 บาท ประมาณ 500–1,000 บาท มากกว่า 2,000 บาทเป็นส่วนใหญ่

ข้อที่ 2

จากรูป การกระจายของมูลค่าการสั่งซื้อ (order value) มีลักษณะใดมากที่สุด?

สมมาตรคล้ายโค้งปกติ (normal distribution) เบ้ขวา (right-skewed) มีหางยาวไปทางมูลค่าสูง เบ้ซ้าย (left-skewed) มีหางยาวไปทางมูลค่าต่ำ กระจายแบบสองยอด (bimodal) ชัดเจน

ข้อที่ 3

ถ้าธุรกิจต้องการนิยาม “ลูกค้าใช้จ่ายสูง (High Spender)” ว่ามีมูลค่าการสั่งซื้อต่อครั้งมากกว่า 1,500 บาท
จาก histogram เราน่าจะสรุปได้อย่างไรเกี่ยวกับสัดส่วนลูกค้ากลุ่มนี้?

เป็นกลุ่มใหญ่ของฐานลูกค้าทั้งหมด มีสัดส่วนประมาณครึ่งหนึ่งของลูกค้าทั้งหมด เป็นกลุ่มสัดส่วนเล็ก อยู่บริเวณหางขวาของ distribution แทบไม่มีเลยหรือไม่มีลูกค้ากลุ่มนี้ในข้อมูล

ข้อที่ 4

ถ้าผู้จัดการการตลาดอยากออกโปรโมชันสำหรับ “ลูกค้าส่วนใหญ่” ให้คุ้มค่าและตรงกลุ่มที่สุด
จาก histogram เขาควรโฟกัสลูกค้าที่มีมูลค่าต่อออเดอร์ช่วงใด?

ลูกค้าที่สั่งซื้อน้อยกว่า 300 บาท ลูกค้าที่สั่งซื้อประมาณ 500–1,000 บาท ซึ่งเป็นกลุ่มใหญ่ของฐานลูกค้า ลูกค้าที่สั่งซื้อเกิน 2,500 บาทเท่านั้น ลูกค้าที่สั่งซื้อแบบสุ่มทุกช่วง ไม่ต้องสนใจ distribution

ข้อที่ 5

ในมุมมองของการวิเคราะห์เชิงธุรกิจ ข้อมูลจาก histogram นี้ช่วยให้เรา “ตัดสินใจเชิงกลยุทธ์” ข้อใดได้มากที่สุด?

ตัดสินใจได้ว่าควรเปลี่ยนชื่อบริษัทหรือไม่ ตัดสินใจได้ทันทีว่าแคมเปญโฆษณาทั้งหมดล้มเหลว ช่วยออกแบบ segmentation/โปรโมชั่นให้เหมาะกับกลุ่มลูกค้าหลัก และพิจารณากลยุทธ์เฉพาะสำหรับกลุ่ม high spender ช่วยระบุชื่อ-นามสกุลของลูกค้าแต่ละคนได้จากกราฟเพียงอย่างเดียว

Barplot

ยอดขายตามช่องทางการขาย (Barplot)

ด้านล่างคือ barplot แสดง ยอดขายรวม (บาท) ของธุรกิจ แยกตาม ช่องทางการขาย ในช่วงไตรมาสที่ผ่านมา

ข้อที่ 1

จาก barplot ช่องทางใดมียอดขายรวม สูงที่สุด?

หน้าร้าน (Store) ออนไลน์ (Website) มาร์เก็ตเพลส ตัวแทนจำหน่าย

ข้อที่ 2

ถ้าเป้าหมายคือ “เพิ่มยอดขายรวมทั้งบริษัท” ระยะสั้น จากกราฟ ธุรกิจควร โฟกัสช่องทางใดก่อน เพื่อใช้ศักยภาพที่มีอยู่แล้วให้เต็มที่?

ตัวแทนจำหน่าย (ยอดขายค่อนข้างต่ำ) ออนไลน์ (Website) ซึ่งทำยอดขายได้สูงอยู่แล้วและยังมีโอกาสขยายเพิ่ม มาร์เก็ตเพลส (มียอดพอประมาณ) ไม่ต้องโฟกัสช่องทางไหนเลย

ข้อที่ 3

หากผู้บริหารต้องการกระจายความเสี่ยง ไม่ให้พึ่งช่องทางเดียวมากเกินไป จาก barplot ธุรกิจควรพิจารณาอะไร?

ปิดช่องทางออนไลน์ทิ้ง เพราะยอดขายสูงเกินไป มองหากลยุทธ์เพิ่มยอดขายให้ช่องทางที่ยอดต่ำ เช่น ตัวแทนจำหน่ายและมาร์เก็ตเพลส เพื่อกระจายสัดส่วน ลดจำนวนช่องทางเหลือแค่ช่องทางเดียว ทำโปรโมชั่นเฉพาะช่องทางที่ยอดขายน้อยที่สุดเท่านั้น โดยไม่สนใจภาพรวม

ข้อที่ 4

สมมติว่าบริษัทต้องการตัดงบการตลาดลง 1 ช่องทาง จาก barplot “ช่องทางใดน่าจะเป็นตัวเลือกแรกที่พิจารณาลดงบ” (ถ้าดูจากยอดขายอย่างเดียว)?

ออนไลน์ (Website) หน้าร้าน (Store) มาร์เก็ตเพลส ตัวแทนจำหน่าย (ยอดขายน้อยที่สุดในสี่ช่องทาง)

ข้อที่ 5

จาก barplot นี้ การใช้ barplot ช่วยธุรกิจในด้านใด โดยตรง มากที่สุด?

ใช้ระบุตัวตนของลูกค้าแต่ละรายได้โดยตรง ช่วยให้เห็นภาพเปรียบเทียบยอดขายระหว่างช่องทางต่าง ๆ เพื่อใช้กำหนดกลยุทธ์/จัดสรรงบประมาณ ใช้แทนงบการเงินทั้งหมดโดยไม่ต้องอ่านรายงานอื่น ใช้เพื่อทำนายกำไรในอนาคตได้อย่างแม่นยำโดยไม่ต้องสร้างโมเดล

Scatter Plot

0.1 ส่วนที่ 1: Scatter Plot – จำนวนครั้งเข้าชม vs ยอดใช้จ่าย

ด้านล่างคือ scatter plot แสดงความสัมพันธ์ระหว่าง จำนวนครั้งที่เข้าชมเว็บไซต์ต่อเดือน (visits) กับ ยอดใช้จ่ายเฉลี่ยต่อเดือน (spending) ของลูกค้า 300 คน

ข้อที่ 1

จาก scatter plot แนวโน้มโดยรวมของข้อมูลเป็นอย่างไร?

ไม่มีความสัมพันธ์ระหว่างการเข้าชมและยอดใช้จ่ายความสัมพันธ์แบบลบ (เข้าชมมาก แต่ใช้จ่ายน้อยลง)ความสัมพันธ์แบบบวก (เข้าชมมาก มีแนวโน้มใช้จ่ายมากขึ้น)กระจายแบบสุ่ม ไม่มี pattern เลย

ข้อที่ 2

จุดส่วนใหญ่ในกราฟกระจุกอยู่ช่วงใด (โดยประมาณ)?

เข้าชม 0–5 ครั้ง และใช้จ่ายต่ำกว่า 500 บาทเข้าชมประมาณ 5–25 ครั้ง และใช้จ่ายอยู่ในหลักพันบาทเข้าชมน้อยมากแต่ใช้จ่ายสูงมากทุกคนเข้าชมมากกว่า 40 ครั้งเสมอ

ข้อที่ 3

หากบริษัทต้องการหากลุ่ม “ลูกค้าที่มีศักยภาพสูง (High Potential)” จากกราฟนี้ น่าจะมองไปที่บริเวณใด?

ลูกค้าที่เข้าชมน้อยมากแต่ใช้จ่ายสูงที่สุดเท่านั้นลูกค้าที่เข้าชมค่อนข้างบ่อย และมียอดใช้จ่ายค่อนข้างสูงเมื่อเทียบกับกลุ่มอื่นลูกค้าที่ไม่เข้าชมเลยลูกค้าที่ใช้จ่ายต่ำกว่าค่าเฉลี่ยทั้งหมด

ข้อที่ 4

ถ้าพบว่ามีจุดบางจุดที่ยอดใช้จ่ายสูงมากผิดปกติเมื่อเทียบกับคนอื่น (outliers) ธุรกิจควรทำอย่างไร?

มองว่าเป็น error แล้วลบข้อมูลทิ้งทันทีโดยไม่ตรวจสอบตรวจสอบว่าเป็นลูกค้ารายใหญ่/องค์กร หรือเกิดจาก error ของระบบ จากนั้นพิจารณากลยุทธ์เฉพาะกลุ่มปรับทุกยอดใช้จ่ายให้เท่ากับ outlierไม่ต้องสนใจ outlier เพราะไม่เคยส่งผลต่อการตัดสินใจทางธุรกิจ

ข้อที่ 5

ในมุมมองกลยุทธ์การตลาด ข้อมูลจาก scatter plot นี้ช่วยธุรกิจอย่างไรได้มากที่สุด?

ช่วยทำนายชื่อ-นามสกุลของลูกค้าช่วยให้เข้าใจความสัมพันธ์ระหว่าง engagement (การเข้าชม) กับยอดใช้จ่าย และนำไปใช้วางกลยุทธ์เพิ่มทั้งสองด้านช่วยสรุปงบการเงินประจำปีได้ทั้งหมดใช้แทนการสำรวจความพึงพอใจของลูกค้าได้โดยตรง

Bubble Plot

ด้านล่างคือ bubble plot แสดงข้อมูล กลุ่มลูกค้า (segment) แต่ละกลุ่ม:

• แกน X: จำนวนครั้งเข้าชม/interaction เฉลี่ยต่อเดือน (avg_visits)

• แกน Y: ยอดใช้จ่ายเฉลี่ยต่อออเดอร์ (avg_order)

• ขนาดฟอง: จำนวนลูกค้าในกลุ่ม (customers)

• สี: แยกตาม segment

ข้อที่ 1

จาก bubble plot กลุ่มใดมี จำนวนลูกค้า มากที่สุด (ฟองใหญ่ที่สุด)?

กลุ่ม A: Online - เมืองกลุ่ม B: Online - ตจว.กลุ่ม C: หน้าร้าน - เมืองกลุ่ม D: หน้าร้าน - ตจว.กลุ่ม E: Marketplace

ข้อที่ 2

กลุ่มใดมี ยอดใช้จ่ายเฉลี่ยต่อออเดอร์สูงที่สุด (แกน Y สูงสุด)?

กลุ่ม A: Online - เมืองกลุ่ม B: Online - ตจว.กลุ่ม C: หน้าร้าน - เมืองกลุ่ม E: Marketplace

ข้อที่ 3

กลุ่มใดมี จำนวนครั้งเข้าชม/interaction เฉลี่ยต่อเดือนสูงที่สุด (แกน X สูงสุด)?

กลุ่ม A: Online - เมืองกลุ่ม C: หน้าร้าน - เมืองกลุ่ม E: Marketplaceกลุ่ม F: Social Media

ข้อที่ 4

ถ้าบริษัทอยากโฟกัส segment ที่มี ทั้ง engagement ค่อนข้างสูง และยอดใช้จ่ายต่อออเดอร์ดี กลุ่มใดน่าสนใจเป็นพิเศษ?

กลุ่ม D: หน้าร้าน - ตจว.กลุ่ม A: Online - เมืองกลุ่ม E: Marketplace (ยอดใช้จ่ายต่อออเดอร์ต่ำสุด)ไม่มี segment ไหนเหมาะ

ข้อที่ 5

กลุ่มใดที่มีลูกค้าเยอะมาก แต่ยอดใช้จ่ายเฉลี่ยต่อออเดอร์ค่อนข้างต่ำ เมื่อเทียบกับกลุ่มอื่น?

กลุ่ม A: Online - เมืองกลุ่ม C: หน้าร้าน - เมืองกลุ่ม E: Marketplaceกลุ่ม F: Social Media

ข้อที่ 6

ถ้าบริษัทต้องการเพิ่ม “ยอดใช้จ่ายต่อออเดอร์” (upselling / cross-selling) ให้กับกลุ่มที่ engagement สูงอยู่แล้ว ควรดูกลุ่มใด?

กลุ่ม D: หน้าร้าน - ตจว.กลุ่ม B: Online - ตจว.กลุ่ม F: Social Media (interaction สูง แต่ยอดใช้จ่ายยังไม่สูงสุด)กลุ่ม C: หน้าร้าน - เมือง (ยอดใช้จ่ายสูงแต่ engagement ไม่สูงสุด)

ข้อที่ 7

หากบริษัทต้องการ “กระจายความเสี่ยง” ไม่ให้พึ่งพา Marketplace มากเกินไป การอ่าน bubble plot นี้ช่วยอะไรได้?

บอกได้ว่าควรยกเลิก Marketplace ทันทีเห็นว่ากลุ่ม E: Marketplace มีลูกค้าเยอะมาก จึงควรวางแผนเพิ่มสัดส่วนยอดขายจากช่องทางอื่น เช่น Online - เมือง หรือ Social Mediaสรุปได้ว่า Marketplace ไม่สำคัญใช้บอกต้นทุนสินค้าในแต่ละ segment ได้ทันที

ข้อที่ 8

ในมุมมอง “การเริ่มต้นแคมเปญใหม่” หากต้องเลือก 1 segment เพื่อทดลองแคมเปญแบบ high-engagement + high-value ก่อน ควรเลือกกลุ่มใด (ตามข้อมูลในกราฟ)?

กลุ่ม B: Online - ตจว.กลุ่ม D: หน้าร้าน - ตจว.กลุ่ม A: Online - เมือง (ยอดใช้จ่ายดี + engagement ดี + ลูกค้าค่อนข้างเยอะ)กลุ่ม C: หน้าร้าน - เมือง (ยอดใช้จ่ายสูงแต่ลูกค้าน้อยกว่า)

ข้อที่ 9

ใน bubble plot นี้ ขนาดฟอง (size) แทนค่าอะไร และมีความหมายเชิงธุรกิจอย่างไร?

24

ข้อที่ 10

โดยภาพรวม bubble plot นี้ช่วยผู้บริหารตัดสินใจในเรื่องใดได้ดีที่สุด?

ตัดสินใจเปลี่ยนชื่อบริษัทมองเห็นภาพรวมของแต่ละ segment ทั้งด้านจำนวนลูกค้า, engagement และยอดใช้จ่าย เพื่อใช้กำหนดกลยุทธ์การตลาด/จัดสรรงบประมาณใช้แทนงบการเงินและงบกำไรขาดทุนทั้งหมดได้เลยใช้เพื่อทำนายอัตราแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศ

Line Plot

0.2 ราคาหุ้นของบริษัท A (สมมติ) ตลอด 60 วันทำการ

ด้านล่างคือ line plot แสดง ราคาปิด (Closing Price) ของหุ้นบริษัท A พร้อมเส้น ค่าเฉลี่ยเคลื่อนที่ 10 วัน (10-day Moving Average)

ข้อที่ 1

แนวโน้มภาพรวมของราคาหุ้นตลอดช่วงเวลาที่แสดงในกราฟเป็นอย่างไร?

ไม่มีแนวโน้มชัดเจน แกว่งไปมาในช่วงเดิมตลอดโดยรวมเป็นขาลงชัดเจน (ราคาตอนท้ายต่ำกว่าตอนต้นมาก)โดยรวมเป็นขาขึ้น (ราคาตอนท้ายสูงกว่าตอนต้น)ราคาคงที่ตลอด ไม่เปลี่ยนเลย

ข้อที่ 2

จากกราฟ หากแบ่งช่วงเวลาเป็น 3 ช่วง (ต้น–กลาง–ปลาย) ลักษณะเปลี่ยนแปลงของราคาหุ้นใกล้เคียงข้อใดมากที่สุด?

ขึ้นในช่วงต้น → ลงในช่วงกลาง → ฟื้นตัวและขึ้นอีกในช่วงปลายลงในช่วงต้น → ขึ้นในช่วงกลาง → นิ่งในช่วงปลายขึ้นแรงในช่วงต้นแล้วคงที่ยาว ๆ ไม่มีการผันผวนลงตลอดทั้งช่วงเวลา

ข้อที่ 3

เส้นสีส้ม (ค่าเฉลี่ยเคลื่อนที่ 10 วัน) ช่วยนักลงทุนอย่างไร?

ช่วยแสดงว่าหุ้นตัวนี้จ่ายปันผลหรือไม่ช่วยให้เห็นแนวโน้ม (trend) แบบเรียบ ๆ ลดผลจากการแกว่งตัวระยะสั้นใช้วัดปริมาณการซื้อขาย (volume)ใช้แทนรายได้ของบริษัท

ข้อที่ 4

สมมติว่านักลงทุนหนึ่งคนใช้กลยุทธ์ง่าย ๆ คือ “ซื้อเมื่อราคาตัดขึ้นเหนือเส้นค่าเฉลี่ย 10 วัน และขายเมื่อราคาตัดลงต่ำกว่าเส้นค่าเฉลี่ย 10 วัน” จุดประสงค์หลักของกลยุทธ์ลักษณะนี้คืออะไร?

เพื่อให้แน่ใจว่าจะซื้อที่ราคาต่ำที่สุดและขายที่ราคาสูงที่สุดเสมอเพื่อพยายามตามเทรนด์และหลีกเลี่ยงการถือหุ้นในช่วงที่แนวโน้มเปลี่ยนเป็นขาลงเพื่อเพิ่มจำนวนหุ้นที่ถือ โดยไม่สนใจราคาเพื่อคาดการณ์กำไรสุทธิของบริษัท

ข้อที่ 5

จากกราฟจะเห็นว่าช่วงกลางมีการปรับตัวลงของราคา เมื่อเทียบกับช่วงอื่น ๆ นักวิเคราะห์ควรมองจุดนี้อย่างไร?

ถือว่าเป็นเรื่องไม่สำคัญ เพราะราคาหุ้นไม่เคยลงเป็นช่วงที่อาจมีข่าวลบหรือแรงขายมาก ทำให้แนวโน้มระยะสั้นเปลี่ยนเป็นขาลงเป็นหลักฐานว่าบริษัทกำลังจะล้มละลายแน่นอนเป็นสัญญาณว่าห้ามลงทุนในหุ้นนี้ตลอดไป

ข้อที่ 6

การดู line plot แบบนี้ช่วยผู้จัดการกองทุนหรือผู้บริหารการเงินในด้านใดมากที่สุด?

ช่วยบอกจำนวนพนักงานในบริษัทช่วยให้เห็นแนวโน้มและความผันผวนของราคาหุ้น เพื่อใช้ตัดสินใจด้านการลงทุนหรือการบริหารความเสี่ยงใช้แทนงบการเงินได้ทั้งหมดช่วยบอกว่าผู้บริหารคนไหนทำงานดีที่สุดโดยตรง

ข้อที่ 7

จากกราฟ ถ้าพบว่าช่วงท้ายมีทั้งการปรับขึ้นและผันผวนมากขึ้น สิ่งนี้บอกอะไรเกี่ยวกับความเสี่ยงของการถือหุ้นในช่วงปลายกราฟ?

ความเสี่ยงลดลงเพราะราคาเพิ่มขึ้นความเสี่ยงสูงขึ้นเพราะราคาผันผวนมากขึ้น แม้โดยรวมจะเป็นขาขึ้นไม่มีความเสี่ยงเพราะกราฟเป็นเส้นตรงความเสี่ยงคงที่เสมอ ไม่เกี่ยวกับการแกว่งของราคา

ข้อที่ 8

หากบริษัทใช้ข้อมูลราคาหุ้นนี้ประกอบกับข้อมูลอื่น (เช่น ข่าว, กำไร, ปัจจัยเศรษฐกิจ) การดู line plot เพียงอย่างเดียวมีข้อจำกัดอะไร?

บอกได้แค่พฤติกรรมของราคาในอดีต แต่ไม่ได้บอกสาเหตุเชิงพื้นฐานที่แท้จริงสามารถบอกได้หมดทั้งสาเหตุ กำไร และข่าวสารทั้งหมดไม่มีข้อจำกัด สามารถใช้แทนการวิเคราะห์แบบอื่นทั้งหมดใช้เพื่อทำนายอัตราดอกเบี้ยนโยบายธนาคารกลางได้ทันที

ข้อที่ 9

ถ้าผู้จัดการกองทุนมองว่าช่วง “ปรับฐานกลางกราฟ” เป็นโอกาสเข้าซื้อ (buy the dip) เขามองจากอะไรในกราฟ?

เห็นว่าราคาลงแล้วจึงเชื่อว่ามันจะลงต่อไปเรื่อย ๆเห็นว่าราคาย่อลงชั่วคราวในขณะที่แนวโน้มระยะยาวยังเป็นขาขึ้นเห็นว่าเส้นค่าเฉลี่ย 10 วันหายไปจากกราฟเห็นว่าปริมาณการซื้อขายลดลงถึงศูนย์

ข้อที่ 10

ในบริบทของ Big Data for Business หากต้องการนำข้อมูลราคาหุ้นนี้ไปต่อยอด แนวคิดใดเหมาะสมที่สุดในการใช้ line plot ร่วมกับข้อมูลอื่น?

ใช้เพียงกราฟราคาอย่างเดียว แล้วตัดสินใจลงทุนทันทีผสาน line plot ราคาหุ้นเข้ากับข้อมูลปริมาณซื้อขาย (volume), ปัจจัยมหภาค, ข่าวสาร และโมเดลเชิงสถิติ/แมชชีนเลิร์นนิง เพื่อประเมินความเสี่ยงและผลตอบแทนละทิ้งข้อมูลราคาหุ้น เพราะใช้ประโยชน์อะไรไม่ได้ใช้ line plot เพื่อทำนายอัตราเงินเฟ้อของประเทศโดยตรง